از بیزانتیوم تا قسطنطنیه تا استانبول، شهری به قدمت تاریخ

اگر دریای مرمره و تنگه بسفر زبان می‌گشودند داستانی شنیدنی برای مردمان امروز به ارمغان می‌اوردند. حکایت تولد و رشد و زوال و بازیابی تمدن‌ها، حکایت فراز و نشیب مردمانی که گاه بر جهان حکم می‌راندند و‌گاه به زیر چکمه بیگانگان روزگارشان سیاه می‌گردید. استانبول قدیمی‌ترین شهر زنده تمدن بشری نیست اما تاریخش اگر پربار‌تر از قدیمی‌ترین شهر‌ها نباشد، کمتر از آن‌ها شنیدنی نیست.

برخی آثار بشری یافت شده در این منطقه پیشینه‌ای نزدیک به نه هزار سال دارند. «تراکیان» هندو اروپایی سنگ بنای اولیه تمدن خود را در شمال شرق بالکان بنا نهادند و این سرزمین به همین دلیل «تراکیه» نام گرفت. اما سنگ بنای شهری که امروز استانبول می‌نامیم بنا به روایت و افسانه‌های یونانیان نزدیک به ششصد سال پیش از میلاد مسیح و به دست سرداری یونانی به نام «بیز» بنا شد و «بیزانتیوم» نام گرفت. شهری که تبدیل به قلب تجاری و فرهنگی منطقه خود شد تا آماده نقشی بس بزرگ‌تر در دوره‌های پیشرو شود.

اگرچه خواستگاه نماد ماه و ستاره را میان رودان و یا ایران می‌دانند و اولین به کار گیرنده این نماد در مقیاس بزرگ مهرداد ششم، پادشاه مقتدر «پنتوس» بوده است (خاندانی ایرانی تبار که با تاثیرپذیری از دو فرهنگ ایرانی و یونانی بر منطقه شمالی آناتولی حکمرانی می‌کردند). اما در منابع یونانی و برخی منابع اولیه رومی نماد ماه و ستاره را به بیزانتیوم نسبت داده‌اند. ریشه رابطه نماد ماه و ستاره با بیزانتیوم به زمانی بازمیگردد که مطابق روایت یونانی در سال ۳۴۰ پیش از میلاد بیزانتیوم و متحدان آتنی تحت محاصره قوای فیلیپ مقدونی قرار داشتند و تنها ظهور یک نور اعجاب انگیز در کنار هلال ماه در هنگام حمله شبانه فیلیپ موجب شکست مقدونیان گردید. اهمیت رابطه این نماد با این شهر زمانی به اوج رسید که ماه ستاره به مرور زمان تبدیل به نماد سلسله‌های اسلامی و سرانجام تبدیل به پرچم رسمی حاکمان عثمانی استانبول گردید.

تنگه بسفر

نمای تنگه بسفر از سرای توپقاپی در استانبول

به خواندن ادامه دهید